ดาวเคราะห์แคระ คือ ดาวประเภทหนึ่ง ซึ่งมีลักษณะคล้ายคลึงกับดาวเคราะห์ มีการแบ่งแยกตามการแบ่งประเภทของชนิดดาวเคราะห์ ซึ่งอยู่ภายใต้การดำเนินงานของ ‘IAU’ วันที่ 24 สิงหาคม 2006
ดาวแบบใด จึงจะถูกเรียกว่า ‘เคราะห์แคระ’
โคจรอยู่รอบดาวฤกษ์ หากแต่ตัวดาวเองไม่ใช่ดาวฤกษ์แต่อย่างใด หากแต่อย่างไรก็ตาม ‘ดาวเคราะห์แคระ’ มีมวลมากพอที่จะสร้างแรงโน้มถ่วงของตัวเอง จึงทำให้รูปทรงของดาวประเภทนี้มีความสมดุล ‘Hydrostatic’ หรือ พูดง่ายๆ คือ ลักษณะเป็นทรงกลมแบบสมบูรณ์ หากแต่อย่างก็ไรก็ตาม ‘ดาวเคราะห์แคระ’ ไม่อาจควบคุมแรงดึงดูดของวงโคจรของสิ่งต่างๆ ที่อยู่รอบวงโคจรของตัวเองได้
‘ดาวพลูโต’ กับการเปลี่ยนสถานะกลายเป็น ดาวเคราะห์แคระ
สำหรับการเปลี่ยนแปลงนี้ได้รับเสนอขึ้น ในวันที่ 24 สิงหาคม ค.ศ.2006 ณ สาธารณรัฐ Czechia ภายในงานอันยิ่งใหญ่ การประชุมสหพันธ์ดาราศาสตร์สากล ส่งผลทำให้นิยามของ ‘ดาวพลูโต’ เปลี่ยนกลายเป็นดาวเคราะห์แคระทันที โดยดาวพลูโตเคยได้รับการยอมรับว่า เป็นดาวเคราะห์ดวงหนึ่งที่อยู่ในระบบสุริยะ สำหรับสาเหตุของการเปลี่ยนแปลงในครั้งนี้ เป็นเพราะ ‘ดาวพลูโต’ ไม่อาจควบคุมแรงดึงดูดของวงโคจรสิ่งต่างๆ ซึ่งอยู่รอบวงโคจรของตัวเองได้ นั่นเอง
ณ ปัจจุบันนี้ ดาวที่ถูกจัดเป็นดาวเคราะห์แคระ ได้แก่…
- Pluto
- Ceres
- Eris
- Haumea
- Makemake
‘ดาวเคราะห์แคระ’ จะต้องมีคุณสมบัติต่อไปนี้ครบถ้วน
- โคจรรอบดวงอาทิตย์ เพราะมีมวลจำนวนมากพอ ทำให้ดาวจัดอยู่ในสภาวะสมดุล ‘hydrostatic equilibrium’ ซึ่งสามารถสังเกตเห็นได้อย่างเด่นชัดในลักษณะภายนอก รูปลักษณ์ของดาว เช่น ทรงกลมเกลี้ยง หรือ เกือบกลม
- ไม่เป็นบริวารของดาวเคราะห์ดวงอื่น
- ไม่อาจควบคุมแรงดึงดูดซึ่งกระทำต่อวงโคจรของสิ่งต่าง ๆ ซึ่งอยู่รอบวงโคจรของตัวเอง
- ไม่ใช่ดวงจันทร์บริวาร
ความสำคัญของดาวเคราะห์แคระ
ยกตัวอย่างให้เห็นภาพ เช่น การค้นพบ ‘Farout’ ที่เป็นดาวเคราะห์แคระดวงหนึ่ง ส่งผลให้เกิดความน่าสนใจหลากหลายอย่าง ทั้งรูปร่างรียาวซึ่งมีความแตกต่างจากวัตถุในบริเวณ Kuiper ดวงใหญ่ทั่วไป อีกทั้งยังหมุนรอบตัวเองด้วยความเร็วที่ผิดปกติ จากความสำเร็จที่ค้นพบ ‘Farout’ จัดเป็นหนึ่งในเป้าหมายสำคัญ ในการหาวัตถุขนาดใหญ่ในอวกาศ ซึ่งมีขนาดเท่าดาวเคราะห์ หรือการมองดาวเคราะห์ดวงที่ 9 และ Planet X ซึ่งเป็นชื่อเรียกของดาวเคราะห์ลึกลับ ที่อยู่บริเวณนอกของระบบสุริยะ หากแต่อย่างไรก็ตาม ตั้งแต่ปี ค.ศ. 2012 เป็นต้นมา ทีมนักดาราศาสตร์ผู้ค้นหาความจริงของจักรวาล ได้ออกมาเปิดเผยว่า จำนวน 20% ของท้องฟ้าในช่วงกลางคืน พวกเขาค้นพบดาวเคราะห์แคระอีกมากหลายดาว หากแต่ก็ยังไม่เคยพบดวงดาวที่อาจเป็น Planet X ได้เลย เพราะฉะนั้นยิ่งค้นพบดาวเคราะห์แคระมากเท่าไหร่ หนทางสู่การเข้าไปถึง Planet X ก็อาจมีมากขึ้นเท่านั้น